Sluitingstocht De Kribbe met als bijzondere deelnemer De Zwaan, de oude Isala zeilwherry

Tijdens onze jaarlijkse sluitingstocht op zondag  22 oktober was ‘onze’ oude zeilwherry een wel heel bijzondere deelnemer. Eigenaar van deze wherry, Marcel Linssen, presenteerde het verhaal van de restauratie van De Zwaan voorafgaand aan de tocht.
Hij vertelde over de ontwikkeling van de roeisport en wherry botenbouw in Engeland in de tweede helft van de 19^e eeuw, en over de geschiedenis en biografie van de Zwaan, zijn Zwaan, maar ook onze Zwaan, maar voor hoe lang precies ..?

Isala was haar zeilwherry De Zwaan allang vergeten toen vijf jaar geleden bij toenmalige Isala-secretaris Hans Cornelissen een mail binnenkwam met de vraag of wij konden nagaan van wanneer tot wanneer Isala gebruik maakte van een scheehouten zeilwherry, genaamd De Zwaan. Deze boot, in zeer slechte staat, lag inmiddels bij Marcel Linssen in de garage en hij was begonnen aan de restauratie. Helaas kon deze vraag niet worden nagegaan in het Isala-archief, want dat was tijdens een bombardement in de tweede wereldoorlog grotendeels verloren gegaan.

In het oude botenhuis hing nog wel een foto uit de periode 1935-1938 van het botenhuis aan de Cabinetsgracht, met veel leden in zondagse kledij en een aantal boten aan het vlot. Aan de hand van deze foto werd de inschatting gemaakt dat De Zwaan, met het ‘Thames permit 1909’, van ongeveer 1912 tot 1940 eigendom was geweest van Isala. Maar, dit verhaal zal anders aflopen!

Een van de boten aan het bovengenoemde Isalavlot was een scheehouten wherry, dat was duidelijk te zien. Maar was dit de wherry die in de garage van Marcel Linssen lag?
In overleg met Marcel werd deze oude foto uitvergroot en afgedrukt en waren  kleine spantjes zichtbaar waarmee de roeibankjes aan de huid van de wherry waren vastgemaakt. Volgens Marcel een zeldzame constructie die hij echter herkende want deze spantjes kon hij terugvinden op zijn boot bij de roeibankjes. Daarmee leek het bewijs geleverd dat de wherry die hij aan het restaureren was de oude Isala Zwaan was. Maar er was nog geen antwoord op de vraag wanneer deze boot precies in het bezit was van Isala, want ook dat wilde hij graag weten.

Het moet als een ‘groot toeval’ beschreven worden dat wij deze vraag inmiddels wel kunnen beantwoorden! Tijden de Lustrum Clubdag in 2022 was Marcel met zeilwherry De Zwaan te gast (vanuit zijn boot werd het Lustrumcadeau, 3 winddichte ‘stuurjassen’ overhandigd).
Op het vlot kwam Marcel in gesprek met onze Kees Jan, die het restauratieverhaal aanhoorde en toen hoorde welke vragen nog niet beantwoord waren. Opeens verdween Kees Jan en kwam terug met het, voor velen onbekende, ‘Gedenkboek bij de vijfenzeventigste verjaardag van Isala’. Kees Jan gaf het gelijk mee aan Marcel, met de woorden: ‘kijk hier maar eens in'. En wat bleek, er stond vermeld dat de zeilwherry in 1946 door de URV Viking, via bemiddeling van de KNRB, als compensatie voor oorlogsschade is afgestaan aan de kleine roeivereniging Isala. (De oude Isala Zwaan werd vlak na de bevrijding vermorzeld door een aanvaring met een Canadees landingsvaartuig in het Twentekanaal).

Voor Marcel was nu duidelijk dat hij voor het hele verhaal over de Zwaan naar Viking moest, waar hij in het archief dook voor meer informatie. Hij spitte het hele archief door, inclusief alle verslagen van bestuursvergaderingen, dat begon in 1901, het oprichtingsjaar van Viking.

Daar ontdekte hij dat Viking De Zwaan in 1946 aan Isala had overgedragen en dat Viking deze boot in 1907 als eerste boot had aangeschaft. Tijdens deze zoektocht kwam natuurlijk veel meer interessante informatie boven water, die binnenkort zal verschijnen in een boek over de geschiedenis van de gerestaureerde Zwaan. In dit boek, dat wordt uitgegeven via Roei!, wordt gestart bij het bouwjaar van De Zwaan in Engeland, ergens rond 1850 en het eindigt op het moment dat de boot tijdens de Engelse Classic Boat Show in 2023 wordt uitgeroepen tot ‘Best Boat’, met de door de jury toegevoegde kwalificatie ‘magnificent’.

Het bovenstaande verklaart waarom de URV Viking met 4 Vikingen aanwezig was bij onze Sluitingstocht en aan Marcel het boek ‘100 Jaar Viking’ cadeau gaf, een gedenkboek dat met de kennis van nu wel enige correcties en aanvullingen nodig heeft.

Ook wij zullen voortaan spreken van de Viking-Isala Zeilwherry De Zwaan die na 10 jaar noeste restauratie-arbeid en archiefwerk inmiddels weer zeilt en roeit op onze IJssel, met een geschiedenis die sprongsgewijs en min of meer toevallig boven water kwam zowel bij Isala als bij Viking.
Inmiddels heeft Viking ons uitgenodigd om in het voorjaar van 2024 op de Kromme Rijn te komen roeien. Het boekje met de uitgebreide geschiedenis van De Zwaan zal dan beschikbaar zijn.

Na de presentatie van Marcel, met het bovenstaande als ‘rode draad’ ging de sluitingstocht van start. Als eerste verliet De Zwaan het vlot, om eenmaal op de IJssel het bakzeil bij te zetten. Vele boten volgden, want er waren in totaal 45 deelnemers, waarvan 23 gastroeiers, inclusief een boot van Daventria, die wij op het strandje ontmoette.
Na te zijn aangeland op een, door het lage water, groot strand bij Wilp, liepen we naar De Kribbe, voor een heerlijke paprikasoep en een gezellige samenzijn.

Marcel Linsen kreeg van Isala het Vogelboekje van Ton de Haas aangeboden, een ingelijste ‘Zwaan’ tekening en het Hanze-insigne van Zutphen voor in de boot.

Marcel bedankt namens Isala en weer welkom op onze Sluitingstocht 2024!

Klik hier voor de foto’s.
(Als er nog iemand is die foto’s heeft gemaakt die toegevoegd mogen worden: stuur ze door aan de toercommissie)

Klik hier voor de presentatie die Marcel gaf, met prachtige beelden o.a. van de restauratie.

Pieter Arkesteijn