We hadden er al lange tijd naar uit gezien om al toerroeiend Duitsland te gaan verkennen. Op vrijdag 14 juni was het zover: met een team van tien roeiers reden we al vroeg naar Gramsbergen, vlakbij de Duitse grens, naar Roeivereniging Salland. Daar lagen twee C-vieren en een gestuurde twee al in het water op ons te wachten. Ook de ons toegewezen stuurlieden van RV Salland waren echte internationals, een marconist van de grote vaart en de captain van het Salland-botenteam (met 18 roeiers) op de recente Vogalonga in Venetië. Met onze Isala-picknickmanden en met Salland-koffie in onze kannen waren we goed toegerust voor de lunch aan de oevers van De Vecht, waar geen horeca-voorzieningen zijn.
Roeiersrivier
Vanuit de haven van Salland voeren we rond 10.00 uur het kanaal van de Haandrik op, en na een tweetal bruggen en een openstaande sluis roeiden we de Vecht op richting Duitsland. Van extreem hoge waterstanden zoals in de IJssel was hier geen sprake, maar wel van een bijzondere rivier die zich zonder kribben en zonder gemotoriseerd vaarverkeer ongeveer 100 km Duitsland in kronkelt … Kortom eigenlijk een rivier alleen voor roeiers. Wel zagen we onder een brug een drijvend biervlot liggen, met tien bierbarplaatsen, maar dat werd elektrisch aangedreven!
Over de rivier De Vecht/Die Vechte: historisch gezien
De Vecht heeft, tot ver in de 19e eeuw, een belangrijke rol gespeeld in de scheepvaart. De rivier kende een onregelmatig debiet, waardoor in de zomermaanden de waterstand wel eens extreem laag kon zijn. De rivier was eigenlijk alleen goed bevaarbaar in de waterrijke tijd, ongeveer van oktober tot april. In de zomermaanden viel de rivier bijna droog en lag de scheepvaart soms weken achtereen stil. Bovendien was de rivier erg bochtig. De vaartijd van Zwolle naar Nordhorn was ongeveer zes dagen, terwijl een schipper in twee dagen van Amsterdam naar Zwolle voer. De zompen die men daarvoor gebruikt waren hieraan aangepast zodat men zo lang mogelijk door kon varen. Bij een te lage waterstand werden er door de schippers dammetjes in de rivier opgeworpen. Zodra er voldoende water was verzameld, stak men de dam door en kon men weer (een stuk) verder varen. Dit was overigens op alle rivieren in Oost-Nederland een gangbare praktijk: het varen daar waar geen water was. Over de Vecht werd veel Bentheimer zandsteen, dat een belangrijk bouwmateriaal was, vervoerd. Het huidig Paleis op de Dam dat als stadhuis van Amsterdam rond 1648 werd gebouwd heeft gevelstenen van Bentheimer Zandsteen. Het Paleis op de Dam is dus als een stroom grote Bentheimer legoblokken over de Vecht met veel inspanning naar Amsterdam vervoerd: de Vecht als hofleverancier van het Paleis op de Dam avant la lettre.
Het was dan waarschijnlijk ook niet toevallig dat Koninging Beatrix in 1999 een belangrijk kunstwerk heeft geopend op de beide oevers van de Vecht, op de grens van Nederland en Duitsland, het kunstwegen-Object Wortlos van Ilya en Emilia Kabakov.
Dial(o)og
We roeiden oplettend de laatste kilometer naar de Duitse grens, toen we plotseling een drie meter hoge jonge vrouw, vormgegeven in ijzerdraad, op de oever zagen zitten op een stoel, ook van ijzerdraad. De vrouw staarde over de grensrivier naar een jonge man op de Duitse oever, ook drie meter hoog en ook van ijzerdraad. De Duitse tekst dicht: ” Verbunden sind die zwei in wortlosen Dialog, auf dass eine Liebe zwischen die beide nicht vergeblich sein moege."
Vol verwondering, maar ook bewondering voor dit zeer bijzondere kunstwerk , waar je zomaar doorheen kon roeien, passeerden we bijna sprakeloos de grens, op weg naar onze eerste stop bij Lahr, waar een prachtig vlot de aanlanding niet al te moeilijk maakte. Bij de oude molen zagen we hoe de Bentheimer stenen er nu uit zien. Die waren waarschijnlijk nog nooit schoongemaakt, dachten we, met de recente tv-beelden van het Paleis op de Dam nog op ons netvlies.
Na de stop bij Lahr kwam het meest bochtige deel van de roeitocht, naar Emlichheim, de Vecht had hier nog meer zijn eigen geul uitgeschuurd. We roeiden door een rustig, maar heel mooi landschap, met geen zichtbaar verkeer of drukke boerevactiviteiten.
Bij Emlichheim was er weer een vlot en zelfs een tweetal picknicktafels aan beide zijden van de brug. De uitgebreide meegebrachte lunch maakte vele sterke verhalen los over en weer. Wij hoorden dat een tweetal leden van de RV Salland in Lahr en Nordhorn wonen, en dat er in Lahr een Roeivereniging gestart wordt met een boot van Salland. De ”Dialog” komt op gang!
Zingend stroomafwaarts
De terugweg naar Gramsbergen ging met wissels en even een pauze bij Lahr stroomafwaarts onder het zingen van een aantal bekende liederen. Het voelde als roeien op onze eigen rivier, maar zonder oplopers, tegenliggers en andere passanten.
Terug in de haven werden de boten met vereende krachten op het droge gebracht en in de ruime botenloods weer op hun plek geschoven. Het was een schitterende dag geweest, met goed roeiweer, een unieke roeiomgeving en fijne gastheren en gastvrouwen.
Met de uitnodiging aan de RV Salland om een keer op de IJssel te komen roeien en in het IJssellandschap te komen fietsen, namen we afscheid. Maar dit niet na ons cadeau ”Vreemde Vogels”, een handig boekje voor in de boot en de IJsselbundel “Dichter bij de IJssel ” te hebben te hebben aangeboden in een afrondend kringgesprek met thee en krentenmik.
Pieter Arkesteijn
Bekijk hier de foto's.